Мидхәт Шаһиәхмәтов: кабул ителгән закон – партнерлык финанслауны үстерүдә мөһим адым
Татарстан Республикасы Министрлар Кабинетында узган брифингта Россия Федерациясенең аерым субъектларында партнерлык финанслау буенча эшчәнлекне гамәлгә ашыру өчен кирәкле шартлар тудыру буенча ике еллык экспериментны гамәлгә ашыру турында фикер алыштылар. Эксперимент 2023 елның 1 сентябреннән илнең 4 төбәгендә, шул исәптән Татарстанда да башлана.
Брифингта Дәүләт Думасы депутатлары, уку йортлары, дини, иҗтимагый һәм финанс институтлары вәкилләре катнашты.
Төп спикерларның берсе – Премьер-министр урынбасары – Татарстан Республикасы икътисад министры Мидхәт Шаһиәхмәтов. Ул билгеләп үткәнчә, кабул ителгән закон – партнерлык финанслауны үстерүдә мөһим адым.
Татарстанда партнерлык финанслары өлкәсендә 15 елдан артык эш алып барыла, ислам финанслау принципларына нигезләнгән аерым проектларны тормышка ашыруда уңышлы тәҗрибә тупланган. Бүген республикада берничә оешма партнерлык финанслары өлкәсендә хезмәтләр күрсәтә:
- кулланучылар һәм бизнес-финанс алу;
- кичектереп түләү шартларында торак финанслау;
- шәригать таләпләренә туры китереп лизинг;
- инвестиция килешүләре һәм пай фондлары аша акча салу.
Спикер ассызыклаганча, финанс базарының әлеге сегментын максатчан үстерү аны көйләүнең системалылыгын һәм сыйфатын арттыруны, булган хокукый киртәләрне бетерүне, шулай ук партнерлык һәм традицион финансларны гамәлгә ашыру шартларын тигезләүне таләп итә.
«Экспериментның төп максатлары – проблемаларны ачыклау һәм булган хокукый киртәләрне бетерү, уңай хокукый шартлар тудыру өчен норматив көйләүнең оптималь механизмын эшләү», – дип белдерде Мидхәт Шаһиәхмәтов.
Икътисад министры билгеләп үткәнчә, кайбер хокукый киртәләрне һәм партнерлык финанслары өчен шартларны тигезләү мәсьәләләрен хәл итү инде кабул ителгән законда каралган.
Мәсәлән, банклар һәм банк эшчәнлеге турындагы закон буенча кредит оешмаларына ислам банкингы продуктларының нигезендә торган сәүдә операцияләре белән шөгыльләнү тыелган. Бу катлаулы чишелешләр эзләргә мәҗбүр итте, үз чиратында продуктның бәясен һәм аны базарга чыгару вакытын арттырды, һәм ахыр чиктә клиентлар өчен үзкыйммәткә турыдан-туры тәэсир итә иде. Нәтиҗәдә, ислам финанс продуктларын алырга теләгән клиентлар, көндәшлеккә сәләтсез булулары сәбәпле, алардан баш тарталар.
«Закон кысаларында әлеге момент исәпкә алынды, хәзер банклар клиентларга гадәти банк сервисларына охшаш, әмма ислам банкингы таләпләренә тулысынча җавап бирә торган продуктлар тәкъдим итә алачак», - дип хәбәр итте ТР Вице-премьеры – икътисад министры.
Шулай ук базарда катнашучылар куйган мөһим мәсьәлә партнерлык финанс хезмәтләре алучылар өчен дәүләт ярдәме чараларыннан файдалана алу мөмкинлеге булды. Партнерлык финанслау коралларын кулланганда ана капиталын бала өч яшькә җиткәч кенә файдаланырга мөмкин иде. Өченче яки аннан соңгы баласы туган заемчыга ипотека кредиты кысаларында түләүләрне ислам финанс оешмалары клиентлары ала алмады. Чишелеш табылды һәм законга кертелде.
Татарстан икътисад министры эксперимент барышында адаптациянең һәм башка ярдәм чараларының мөһимлеген ассызыклады. Ул хәзерге эксперименталь форматта ислам финанславына салым салу мәсьәләсенең җайга салынганлыгын билгеләп үтте. РФ Финанс министрлыгы һәм Федераль салым хезмәтеннән ӨХС һәм эксперимент чорына салым ташламалары алу буенча тиешле аңлатмалар алынган.
Мидхәт Шаһиәхмәтов докладта яңгыраган бурычларны тормышка ашыру өчен Татарстанда тиешле чаралар планы формалаштырылуы турында сөйләде. Планның бер юнәлеше – икътисадның реаль секторында партнер финанс продуктларын җәелдерү өчен мөһим канал буларак хәләл индустриясе потенциалын куллану.
Планның чираттагы юнәлеше – халыкның финанс грамоталылыгын арттыру, югары квалификацияле кадрлар әзерләү һәм мәгърифәтчелек эше. Бу бурычларны тормышка ашыру өчен республикада профильле белем бирү үзәкләре эшли – Казан федераль университетында «Ислам финанслары» магистр программасы ачылды һәм аерым белем бирү курслары оештырылды, Россия ислам институты базасында Россия ислам икътисады һәм финанслары үзәге булдырылды.
Ахырда спикер билгеләп үткәнчә, эксперимент кысаларында пилотның нәтиҗәлелеге системалылыкны һәм көйләү сыйфатын арттыру, норматив көйләүнең оптималь механизмын эшләү һәм илебездә партнерлык финанслары өлкәсе өчен уңай хокукый шартлар булдыру өчен гамәлдәге хокукый киртәләрне бетерү белән бәяләнәчәк. Бу катнашуга булган һәм яңа катнашучыларны җәлеп итәргә мөмкинлек бирәчәк, эксперимент нәтиҗәләре буенча көйләүне төзекләндерү өчен җитәрлек тәҗрибә алыначак.
«Безнең илдә партнерлык финанслары секторы зур потенциалга ия. Бу потенциалны тормышка ашыру өчен күп нәрсә эшләнде, ләкин безгә күп нәрсә эшләргә кирәк. Без бу юлны бик тиз узарбыз һәм партнерлык финанслары Россия финанс базарында лаеклы урын алыр дип өметләнәм», – дип чыгышын йомгаклады Татарстан Республикасы Вице-премьеры – икътисад министры.