Еш бирелә торган сораулар

Россия базарында бензинга бәяләр артуның төп сәбәпләре булып тора:

1. Нефтькә дөньякүләм бәяләр үсеше: нефть бизнесында төп салымнар-файдалы казылмалар чыгаруга салым (НДПИ) һәм экспорт пошлинасы — турыдан-туры нефтькә дөнья бәяләренә бәйле.

Экспорт пошлинасы, узган ике айда дөньякүләм нефтькә бәя мониторингы күрсәткечләреннән чыгып, һәр ике ай саен билгеләнә. Нефтьчеләр расланган пошлиналар белән ике айда эшлиләр. Нефтькә реаль бәяләр кимесә дә, аңа салым узган чорда югары сату күрсәткечләре буенча исәпләнә.

2. Бәяләрнең сезонлы артуы: урып-җыю кампаниясе вакыты һәм кышка әзерлек чоры.

3. Ил нефть эшкәртү технологияләренең нәтиҗәсез булуы: Россия нефть эшкәртү заводларының куәте 80% ка кадәр тузган. Илебез нефть продуктларының сыйфаты түбән булу сәбәпле, дөнья базарында аларның бәясе чит ил аналоглары бәясеннән 10-15% ка түбәнрәк, бу Россиядә нефть эшкәртү бизнесы, чимал нефть экспорты белән чагыштырганда, күпкә файдалырак ясый.

Моннан тыш, Россия нефть эшкәртү заводларының технологик артта калуы Россиядә сыйфатлы ягулык кытлыгы тудыра, бу эшкәртү предприятиеләренең үзенчәлекләренә бәйле. АКШта нефть эшкәртү тирәнлеге 90% ка җитә икән, Россия нефть эшкәртү заводларында — якынча 65%. Россия заводларының нибары 50% ы гына нефть эшкәртүне тирәнәйтүгә юнәлдерелгән каталитик крекинг җайланмаларына ия, шуңа күрә Россиядә якты нефть продуктлары чыгу Көнбатыш Европа һәм АКШ илләренә караганда ике тапкыр кимрәк.

4. Нефть продуктларын тимер юл транспортында, торбаүткәргеч челтәрләре буенча транспортлауга һәм башка тарифларга тарифлар арту.

Россия Федерациясе Хөкүмәте тарафыннан нефть продуктлары базарындагы хәлне стабильләштерү буенча түбәндәге чаралар карала:

1)монополиягә каршы законнарны катгыйландыру: аны бозган өчен штрафлар ставкасын арттыру һәм штрафларның әйләнешкә кертелүенә күчүе (бозучы компания әйләнешеннән билгеле бер процент);

2) нефть компанияләре арасында конкуренцияне стимуллаштыручы чаралар күрү: нефть һәм нефть продуктлары белән сәүдә итү өчен сәүдә мәйданчыклары һәм биржалар булдыру;;

3) нефть эшкәртү куәтләрен һәм нефть продуктларын җитештерүне модернизацияләүне стимуллаштыру: нефтькә пошлина сакланган очракта, нефть продуктларына экспорт пошлиналарын юкка чыгару эшкәртү куәтләренә йөкләнешне тәэмин итәр иде һәм нефть эшкәртү заводларын яңадан җиһазландыру һәм ил эчендә бензин бәяләрен киметү зарурлыгына китерер иде.

(Татарстан Республикасы Икътисад министрлыгының тариф сәясәте бүлеге)